Home
Διάγνωση
Ωοθηκική Εφεδρεία: Το Απόθεμα της Αναπαραγωγικής Ικανότητας

Ωοθηκική Εφεδρεία: Το Απόθεμα της Αναπαραγωγικής Ικανότητας

Ωοθηκική Εφεδρεία: Τι Είναι και Πώς Επηρεάζει τη Γονιμότητα

Η γυναικεία γονιμότητα δεν καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από την παρουσία ωοθηκών ή από την κανονικότητα του κύκλου. Ένας από τους σημαντικότερους δείκτες της αναπαραγωγικής ικανότητας είναι η ωοθηκική εφεδρεία – δηλαδή η ποσότητα και η ποιότητα των ωαρίων που διαθέτει ακόμη μια γυναίκα στις ωοθήκες της. Πρόκειται για μια φυσιολογική παράμετρο που επηρεάζει άμεσα τις πιθανότητες εγκυμοσύνης τόσο με φυσικό τρόπο όσο και μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Τι Είναι η Ωοθηκική Εφεδρεία:

Η ωοθηκική εφεδρεία αναφέρεται στο σύνολο ωοθυλακίων που παραμένουν στις ωοθήκες μιας γυναίκας σε κάθε δεδομένη στιγμή της ζωής της. Από τη γέννηση κιόλας, κάθε γυναίκα διαθέτει έναν πεπερασμένο αριθμό ωαρίων – περίπου 1 έως 2 εκατομμύρια. Με την πάροδο των ετών, αυτός ο αριθμός μειώνεται σταδιακά λόγω της φυσιολογικής απόπτωσης, των εμμηνορρυσιακών κύκλων και της γήρανσης των ωοθηκών. Κατά την εφηβεία, ο αριθμός αυτός περιορίζεται στα 300.000-500.000 ωάρια ενώ, γύρω στα 40 οι περισσότερες γυναίκες διαθέτουν λιγότερα από 10.000 ωάρια, πολλά εκ των οποίων παρουσιάζουν χρωμοσωμικές αλλοιώσεις.

Η σημασία της ωοθηκικής εφεδρείας δεν αφορά μόνο την ποσότητα, αλλά και την ποιότητα των εναπομεινάντων ωαρίων. Η ποιότητα αυτή μειώνεται αισθητά με την ηλικία, οδηγώντας σε χαμηλότερα ποσοστά γονιμοποίησης και δραματικά υψηλότερους κινδύνους αποβολής. Η εξέταση εκτίμησης της ωοθηκικής εφεδρείας είναι συχνά από τις πρώτες και πιο σημαντικές εξετάσεις που πραγματοποιούνται για την αξιολόγηση της γονιμότητας μίας ασθενούς. Η εκτίμηση της ωοθηκικής εφεδρείας μπορεί να αποδειχθεί σημαντική επίσης κατά την εφηβεία όταν υπάρχει υποψία συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ή πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας.

Πότε και Γιατί Αξιολογούμε την Ωοθηκική Εφεδρεία:

Η εκτίμηση της ωοθηκικής εφεδρείας είναι ιδιαίτερα σημαντική στις παρακάτω περιπτώσεις:

Όταν η γυναίκα πλησιάζει ή έχει ξεπεράσει τα 35 έτη και επιθυμεί να μείνει έγκυος φυσικά
Όταν η γυναίκα προσπαθεί να μείνει έγκυος για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς επιτυχία
Όταν πρόκειται να ξεκινήσει κύκλος εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF) ή άλλη θεραπεία υπογονιμότητας
Σε περιπτώσεις προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής
Όταν υπάρχουν ενδείξεις πρώιμης εμμηνόπαυσης ή ωοθηκικής ανεπάρκειας
Πριν από ιατρικές θεραπείες (π.χ. χημειοθεραπεία) που ενδέχεται να επηρεάσουν τις ωοθήκες
Κατά την εφηβεία όταν υπάρχει υποψία πολυκυστικών ωοθηκών ή πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας

Η έγκαιρη αξιολόγηση της ωοθηκικής εφεδρείας παρέχει πολύτιμες πληροφορίες τόσο για τη διάγνωση υπογονιμότητας όσο και για τον στρατηγικό σχεδιασμό της θεραπείας.

Δείτε αν είναι κατάλληλη για εσάς

Ζητήστε αξιολόγηση από τους ιατρούς μας

Κλείστε μια δωρεάν ενημερωτική συνάντηση

Τι Περιλαμβάνει η Αξιολόγηση της Ωοθηκικής Εφεδρείας

Η εκτίμηση της ωοθηκικής εφεδρείας περιλαμβάνει τρεις βασικούς πυλώνες:

Εξέταση Anti-Mullerian Hormone (AMH)

Η αντιμυλλέριος ορμόνη (AMH) είναι η πιο αξιόπιστη αιματολογική εξέταση για την αξιολόγηση της ωοθηκικής εφεδρείας. Η ΑΜΗ είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τα κύτταρα των ωοθυλακίων και τα επίπεδά της μειώνονται με την ηλικία. Ένας δείκτης 1-3 pg/ml θεωρείται φυσιολογικός ενώ, χαμηλές τιμές AMH υποδηλώνουν χαμηλό απόθεμα ωαρίων και υψηλές τιμές συνδέονται με πολυκυστικές ωοθήκες. Παρόλα αυτά, ο δείκτης AMH δεν σχετίζεται με την ποιότητα των ωαρίων, συνεπώς δεν γίνεται να πούμε με βεβαιότητα ότι ένα χαμηλό ποσοστό του υποδηλώνει υπογονιμότητα.

Επίπεδα Follicle Stimulating Hormone (FSH)

Η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) είναι μια γλυκοπρωτεϊνική ορμόνη που επηρεάζει τη λειτουργία των γονάδων. Η FSH μετράται στην αρχή του κύκλου (2^η-4^η ημέρα) και η φυσιολογική τιμή της ορμόνης είναι 3-8 IU/I, ενώ όταν είναι αυξημένη υποδηλώνει ότι οι ωοθήκες χρειάζονται μεγαλύτερη διέγερση για να λειτουργήσουν, γεγονός που συνδέεται με μειωμένη ωοθηκική εφεδρεία.

Υπερηχογράφημα με Αριθμό Ανάπτυξης Ωοθυλακίων (AFC)

Μέσω διακολπικού υπερηχογραφήματος, μετριέται ο αριθμός των ωοθυλακίων που είναι ορατά στην αρχή του κύκλου (2^η-4^η ημέρα). Ο αριθμός AFC (Antral Follicle Count) είναι ενδεικτικός της ωοθηκικής λειτουργίας καθώς εάν μετρηθούν λιγότερα από 6-10 ωοθυλάκια αυτό σημαίνει ότι το απόθεμα των ωοθηκών είναι χαμηλό. Ο δείκτης AFC

είναι ιδιαίτερα σημαντικός σε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης και καθορίζει το πρωτόκολλο που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη θεραπεία υπογονιμότητας.

Πέρα από τις βασικές εξετάσεις (AMH, FSH και υπερηχογράφημα AFC), ορισμένοι επιπλέον δείκτες μπορούν να προσφέρουν πρόσθετη πληροφορία, ιδίως όταν τα βασικά αποτελέσματα είναι οριακά ή αντιφατικά:

Οιστροδιόλη (Ε2)

Η μέτρηση της οιστροδιόλης κατά την 2^η-4^η ημέρα του κύκλου μπορεί να αποκαλύψει τυχόν δυσλειτουργίες. Όταν η τιμή της είναι πάνω από 250 pg/ml, ακόμα και με φυσιολογική τιμή FSH, ενδέχεται να υποδηλώνει μειωμένη ωοθηκική εφεδρεία. Αυτό οφείλεται στην υπερπαραγωγή οιστρογόνων ως μηχανισμός αντίδρασης απέναντι στην εξασθενημένη ωοθηκική λειτουργία.

Ινχιμπίνη Β (Inhibin B)

Η ινχιμπίνη Β παράγεται από τα αναπτυσσόμενα ωοθυλάκια και λειτουργεί ως ρυθμιστής της FSH. Τιμές κάτω από 45 pg/ml κατά την πρώιμη φάση του κύκλου σχετίζονται με χαμηλή ανταπόκριση σε πρωτόκολλα διέγερσης και μικρότερες πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης.

Αν και δεν είναι απαραίτητες σε όλες τις γυναίκες, αυτές οι εξετάσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τις βασικές, όταν υπάρχει η ανάγκη για μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια ή σε περιπτώσεις υποψίας πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας.

Ποιοι Παράγοντες Επηρεάζουν την Ωοθηκική Εφεδρεία

Η ωοθηκική εφεδρεία επηρεάζεται κυρίως από την ηλικία, αλλά και από μια σειρά παραγόντων, όπως:

Κληρονομικότητα και γενετικοί παράγοντες
Αυτοάνοσα νοσήματα
Χημειοθεραπείες ή ακτινοθεραπείες
Επεμβάσεις στις ωοθήκες
Ενδομητρίωση
Κάπνισμα και λοιποί περιβαλλοντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες

Είναι σημαντικό κάθε γυναίκα να γνωρίζει την κατάσταση της εφεδρείας της, ακόμα και αν δεν προσπαθεί άμεσα για εγκυμοσύνη. Η έγκαιρη εκτίμηση δίνει τη δυνατότητα σε μια γυναίκα να σχεδιάσει το μέλλον της με γνώση και ασφάλεια.

Χαμηλή Ωοθηκική Εφεδρεία – Τι Σημαίνει και Τι Επιλογές Υπάρχουν

Μια χαμηλή τιμή AHM ή αυξημένη FSH δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μια γυναίκα δεν μπορεί να μείνει έγκυος. Αντιθέτως, πολλές γυναίκες με χαμηλή ωοθηκική εφεδρεία έχουν συλλάβει φυσικά ή με εξωσωματική.

Η στρατηγική που ακολουθείται στο FertUlity είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων όπως η ηλικία, ο αριθμός προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών εγκυμοσύνης, και άλλων παραγόντων γονιμότητας, και είναι πάντα εξατομικευμένη στην εκάστοτε ασθενή. Σε πολλές περιπτώσεις, η PRP θεραπεία γονιμότητας μπορεί να προσφέρει αναζωογόνηση των ωοθηκών. Σε άλλες περιπτώσεις η ωοθηκική διέγερση με εναλλακτικά πρωτόκολλα ή η δωρεά ωαρίων αποτελούν επιπλέον λύσεις με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Συχνές Ερωτήσεις για την Ωοθηκική Εφεδρεία

Τι είναι η ωοθηκική εφεδρεία και γιατί έχει σημασία;

Η ωοθηκική εφεδρεία αναφέρεται στην ποσότητα και ποιότητα των ωαρίων που απομένουν στις ωοθήκες μιας γυναίκας σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Η εφεδρεία αυτή αποτελεί βασικό δείκτη γονιμότητας καθώς επηρεάζει τη δυνατότητα φυσικής σύλληψης και την ανταπόκριση σε θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όπως η εξωσωματική γονιμοποίηση. Ένας χαμηλός δείκτης δεν καθιστά την εγκυμοσύνη αδύνατη, αλλά υποδεικνύει την ανάγκη για έγκαιρη δράση ή εξατομικευμένες στρατηγικές αντιμετώπισης.

Γιατί είναι σημαντικός ο έγκαιρος έλεγχος;

Η έγκαιρη εκτίμηση της ωοθηκικής εφεδρείας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τη γονιμότητα της γυναίκας. Όταν γνωρίζουμε εγκαίρως τη γονιμότητα που διαθέτουμε μπορούμε να πάρουμε πιο συνειδητές αποφάσεις για το μέλλον. Ο έλεγχος είναι ιδιαίτερα χρήσιμος πριν από την έναρξη προσπαθειών εγκυμοσύνης, όταν υπάρχει πρόθεση καθυστέρησης της μητρότητας για προσωπικούς λόγους, σε περιπτώσεις υπογονιμότητας ή πριν την έναρξη IVF και πριν την έναρξη χημειοθεραπείας. Η ενημέρωση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε προληπτικές ενέργειες όπως η κρυοσυντήρηση ωαρίων, δίνοντας στη γυναίκα τη δυνατότητα να προστατεύσει το μέλλον της γονιμότητάς της.

Πώς γίνεται ο έλεγχος της ωοθηκικής εφεδρείας;

Ο έλεγχος της ωοθηκικής εφεδρείας περιλαμβάνει συνδυασμό ορμονικών εξετάσεων και υπερηχογραφική απεικόνισης. Οι βασικοί ορμονικοί δείκτες που μετρούνται μέσω αιματολογικών εξετάσεων είναι η AMH (Anti-Mullerian Hormone) που αντικατοπτρίζει την ποσότητα των αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων και η FSH (Follicle Stimulating Hormone) η οποία όταν είναι αυξημένη υποδηλώνει μειωμένη εφεδρεία. Συμπληρωματικά μετρούνται και η Οιστροδιόλη (Ε2) και η Ινχιμπίνη Β. Παράλληλα, διενεργείται υπερηχογράφημα καταμέτρησης ωοθυλακίων (AFC) το οποίο δείχνει πόσα ωοθυλάκια είναι ορατά σε έναν κύκλο.

Αν έχω χαμηλή ωοθηκική εφεδρεία, μπορώ να μείνω έγκυος;

Φυσικά και ναι, όμως η πιθανότητα σύλληψης μειώνεται όσο μειώνεται η εφεδρεία. Το αποτέλεσμα εξαρτάται όχι μόνο από τον αριθμό των ωαρίων, αλλά και από την ποιότητά τους. Πολλές γυναίκες με μειωμένη εφεδρεία καταφέρνουν να συλλάβουν είτε φυσικά είτε με υποβοηθούμενες μεθόδους, ειδικά όταν υπάρχει έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη ιατρική καθοδήγηση. Η ιατρική προσέγγιση σε περιπτώσεις χαμηλής εφεδρείας προσαρμόζεται στις ανάγκες της γυναίκας από ήπια πρωτόκολλα διέγερσης έως και εναλλακτικές επιλογές όπως δωρεά ωαρίων ή κρυοσυντήρηση σε νεαρότερη ηλικία.